Kalemişi Dergisi
www.kalemisidergisi.com
Cilt 3, Sayı 6  Güz 2015  (ISSN: 2148-046X, E-ISSN: )
Rasim SOYLU, Mehmet Emin KAHRAMAN

NO Makale Adı
1444031331 TÜRK İSLAM KAYNAKLARINDA GÖSTERGEBİLİM

Göstergebilim 19. Yüzyılın sonlarında Avrupa’da Sassure ve Pierce adlı dilbilimci ve mantık üzerine çalışmalarını yürüten fikir adamları tarafından geliştirilmiştir. Göstergebilim lisan-ı hal ve kal yani davranış dili ve konuşma dilleri de dahil her türlü iletişim biçimini inceleyen bir bilim dalıdır.
Göstergebilim, semboller ve işaretler gibi göstergelerin anlamları üzerine çalışan bir bilim dalıdır. Mecaz, teşbih, manay-ı işari ve manay-ı remzi, anlambilim, sembolizm ve iletişim gibi birçok alanı kapsar. Özellikle dilbilim alanı ile çok yakından alakalıdır.
Türk sanat, edebiyat ve dilbilim literatürüne 20. Yüzyıl sonunda giren ve henüz tercüme düzeyini aşmamış olan Göstergebilim alanında, Türk ve İslami bilim kaynaklarından henüz herhangi bir bilgi aktarılmadığı görülmektedir. Osmanlı medreselerinde okutulan belagat, sarf ve nahiv gibi dilbilim kitaplarında, benzer konuların incelendiği ve çözümlendiği görülmektedir. Ancak ne yazık ki henüz bu eserler ve bilgiler günümüz Türk bilim, sanat ve eğitim literatürüne yeterince transfer edilememiştir. Bu açıdan Osmanlı medrese kaynaklarında, belagat, mantık ve dilbilim inceliklerinin, göstergebilim bağlamında incelenmesi bu araştırmanın ana problemini teşkil etmektedir.
Bu çalışmada göstergebilimile ilgili, Osmanlı medreselerinde okutulan Belagat, Fenn-i Beyan, Fenn-i Maani ve Fenn-i Bedi gibi Türk ve İslami dilbilim kaynaklarını özetleyen ve günümüze ulaştıran Nursi’nin 100 yıl önce telif ettiği eserleri incelenmiştir. Ayrıca Abdülkahir-i Cürcani’nin yaklaşık bundan 1000 yıl önce kaleme aldığı Delail-ül İcaz adlı eserinin Sözdizim ve Anlambilimi adı ile Türkçe çevirisi incelenmiştir.
ANAHTAR KELİMELER: Göstergebilim, Gösterge, Dilbili, Belagat