Ülkemizin son derece zengin ve karmaşık kültürel mirası söz konusu olduğu zaman aklımıza en son gelen ürünlerden birisi de el yapımı madeni çanlardır. Müzik, zamanı duyurmak-iletişim-haberleşme-ikaz, dini-liturjik, dekoratif ve hayvancılık gibi farklı anlam, işlev ve kullanım alanları bulunan çanın üretimi “çancılık” ve “çancı” olarak adlandırılan geleneksel bir zanaat ve zanaatkâr grubunun doğuşu ve gelişimini sağlamıştır. Çancılık geleneksel teknik, yöntem, malzeme ve el aletleri vasıtasıyla çan üretilmesine dayalı olan kadim bir zanaattır. Demirciliğin bir kolu olarak da görebileceğimiz çancılık oldukça zahmetli ve meşakkatli bir uğraştır. Çancılık ticari ve teknolojik gelişmeler nedeniyle günümüzde büyük ölçüde kaybolmaya yüz tutmuştur.
Toroslar’da kurulu bulunan ücra bir kırsal yerleşim olan Cemerler mahallesinde 2018 yılında gerçekleştirdiğimiz saha araştırmasında tespit ederek belgelediğimiz çan yapımcılığı, iptidai yapısıyla dikkat çeken bir zanaattır. Cemerler, çan yapımcılığının Antalya’da yaşatıldığı yegane üretim merkezidir. Çan yapımcılığının Cemerler’de ortaya çıkışına dair tam ve vazıh bir açıklama ve tespit yapmak mümkün olamamaktadır. Konuya ilişkin olarak yazılı kaynaklar suskun kalmakta sözlü kaynaklar ise doyurucu bir bilgi verememektedir. Cemerler’de gerçekleştirilen çan üretimi ticari anlamda önemsiz sayılabilecekken kültürel açıdan son derece değerlidir. Bunun yanı sıra çancılık Cemerler Mahallesi açısından alternatif bir istihdam ve gelir kaynağı teşkil ettiği gibi yöredeki önemli bir ihtiyacı da gidermiştir. Bununla birlikte, Endüstri Devrimi ve Küreselleşmenin geleneksel zanaatlar üzerinde yarattığı dramatik sonuçlar Cemerler gibi küçük bir yerleşimde dahi kendisini göstermektedir.
Makalemizin çıkış noktasını ve esas konusunu Cemerler’de, son derece sınırlı bir çevrede meydana getirilmekte olan çan yapımcılığı teşkil etmektedir. Cemerler’deki çan yapımcılığı günümüze kadar herhangi bilimsel bir yayına konu teşkil etmemiştir. Bu anlamda çalışmamız bir ilk olacaktır. Bunun dışında kültürel bir nesne olan çan geleneksel boyutuyla da incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Akseki, folklor, el sanatları, çancılık, somut olmayan kültürel miras